انتساب کتاب الضعفاء به ابن غضائری: آسیب‌شناسی تحلیل‌ها

author

Abstract:

احمد بن حسین غضائری عالم شیعی بغدادی سدۀ 4 و 5ق صاحب تألیفاتی در زمینۀ رجال و کتاب‌شناسی، و از جمله، اثری با نام کتاب الضعفاء بوده است. شیخ طوسی خبر می‌دهد با مرگ زودهنگام ابن غضائری آثار وی از میان رفته، و بااین‌حال، نجاشی از آن‌ها مطالبی روایت کرده است. در اعصار بعدْ بزرگان مکتب حله و جبل عامل و پسینیان ایشان کتابی با نام الضعفاء و در انتساب به ابن غضائری را روایت، و غالباً به اقوال مندرج در آن اعتماد نموده‌اند. این روایت و این اعتماد با نقدها و تردیدهایی نیز همراه شده است. غالب این تردیدها تا پیش از دوران معاصر نتیجۀ شک در اَصالت کتاب نبود؛ ولی در دورۀ معاصر برخی انتساب اثر موجود را به ابن غضائری منکِر شدند. در مطالعۀ پیشِ‌‌رو می‌خواهیم با مروری بر سیر تحول دیدگاه‌ها دربارۀ کتاب الضعفاء و آسیب‌شناسی آن‌ها نشان دهیم انکار اَصالت اثر و انتساب آن به ابن غضائری فاقد مستندات کافی است و پیروان چنین دیدگاهی بایسته‌های اعتبارسنجی کتب و شرائط عمومی نسخه‌ها را در نظر نگرفته‌اند. چنان که خواهیم دید، گزارش‌های تاریخی مرتبط با ابن غضائری و آرائش مؤید نسبت کتاب الضعفاء به او ست و بررسی تطبیقی محتوای اثر با قرائن مختلف در منابع فِرَق و رِجال نیز نشان از آن دارد که نویسندۀ کتاب یک عالِم اِمامی مُحتاط است؛ ویژگی‌هایی که با آراء رجالی منقول از ابن غضائری تطبیق دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جایگاه علمی رجال ابن غضائری نزد علماء رجال از قرن پنجم هجری تاکنون

کتاب الضعفاء ابن غضائری، به لحاظ میزان صحت، تأثیرگذاری و اختلاف دیدگاه‌های حدیثی و فقهی مترتب بر آن، پیوسته محل مناقشه بوده است. این مسأله انگیزه پژوهش حاضر شد و به روش تحلیلی ـ تاریخی با تبیین دیدگاههای مختلف پیرامون این کتاب و اعتبار سنجی وثاقت ابن غضائری، به این پرسش پرداخت که از قرن پنجم تا کنون چه جایگاهی در میان علمای رجال داشته است. این پژوهش، جرح ابن غضائری را با توثیقات علمای مشهور رجا...

full text

مقایسه دیدگاه‌های رجالی ابن غضائری و نجاشی

Ibn al-Ghazāeri and al-Najāshi are assumed to be rijāl scholars of early era whose thoughts have undoubtedly affect on rijāl scholars of late era. Ibn al-Ghazāeri was dependent to rijāli views of Qom’s Hadith narrators. Analyzing their rijāli perspectives indicates a sort of similarities between them. This point results from especially describing and introducing narrators in his Kitāb al-rijāl....

full text

زیادات کامل الزیارات و مسألۀ انتساب اثر به ابن قولویه

گزارشها حکایت از آن دارند که ابن قولویه (د 367ق)، عالم شیعی بغدادی اثری با عنوان کامل الزیارات مشتمل بر روایات مرتبط با فضیلت و آداب زیارت امامان شیعه (ع) تألیف کرده است. موضوع این مطالعه نقد متن نسخۀ مشهور همین اثر و معرفی نویسندۀ واقعی آن است. می‌خواهیم در آن فرضیه‌ای را بیازماییم که نخستین بار محمد باقر بهبودی ـــ حدیث پژوه معاصر ـــ ارائه کرده، و بر پایۀ آن، مؤلف کامل الزیارات را عالمی شیعی...

full text

تحلیلی بر دیدگاه ابن غضائری پیرامون ابوبصیر مرادی

ابوبصیر لیث بن بختری از راویان امامان باقر و صادق (ع) است. غالب رجالیان متقدم درباره توثیق صریح ابوبصیر مرادی سکوت کرده‌اند. در این میان دیدگاه ابن غضائری متفاوت از دیگران است؛ او ضمن گزارش رنجش و کدورت خاطر امام صادق (ع) از ابوبصیر مرادی، وجود طعن بر دین او را پذیرفته؛ اما آن را مانع از توثیق وی ندانسته است. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است درصدد تحلیل رأی ابن غضائری درباره...

full text

بررسی انتساب کتاب اثبات الوصیه به مسعودی

اثبات الوصیة، کتابی است که درباره اوصیا و وصایت ائمه: نگاشته شده است. این اثر، از زمان نجاشی، عالم رجالی مشهور اوایل قرن پنجم هجری، به علی بن حسین مسعودی، نگارنده مروج الذهب منسوب گردیده است. علت این انتساب را می­توان ذکر گزاره­هایی با گرایش امامی در لابه لای کتب مسعودی شمرد. ارائه این دیدگاه از سوی نجاشی، سبب گردید بسیاری از محققان و محدثان به پیروی از او، اثبات الوصیة را به مسعودی نسبت دهند.ا...

full text

انتساب کتاب دستورالوزاره به خواجه نظام الملک یاعدنی طوسی

انتساب کتاب دستور الوزاره به خواجه نظام الملک یا عدنی طوسی؟*   محمّدرضا ملک­ثابت 1 کارشناس ارشد تاریخ و تمدّن ملل اسلامی     چکیده کتاب دستور الوزاره به زبان فارسی و به نثری استوار در سه فصل تحریر و تنظیم یافته است: مقدّمه در احوال خواجه نظام الملک، فصل اوّل در تحریض فرزند خواجه به ترک وزارت و مخاطرات آن، فصل دوم در آداب وزارت. دستور الوزاره به رغم رواج و شهرت آن که خود موجب استنساخ بسیار ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 25  issue 65

pages  183- 212

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023